Ook voor de leek is het bekend: autisme komt – op papier althans – relatief weinig bij vrouwen voor. Maar zijn binnen het autistische spectrum vrouwen écht zo ondervertegenwoordigd? Waarschijnlijk zegt het wel iets dat autisme bij vrouwen vaak pas op latere leeftijd wordt ontdekt. Om bij vrouwen autisme vast te kunnen stellen, is dan ook mogelijk een bredere, genuanceerdere blik op autisme nodig.
Hoe uit autisme zich bij vrouwen?
Dat is misschien wel de belangrijkste vraag. In 2014 is ongeveer één op de vijf mensen met de diagnose autisme vrouw. Maar zijn vrouwen daadwerkelijk zo sterk in de minderheid onder mensen met autisme?
Bepaalde kenmerken worden bijna als vanzelf aan autisme gekoppeld, ook door specialisten die een diagnose stellen. Denk aan moeite hebben met sociale situaties, het kenmerk waar veel mensen als eerste aan zullen denken bij autisme.
Maar zoals we allemaal weten, zijn er tussen mannen en vrouwen verschillen. Een deel van deze verschillen is vanuit culturele rolpatronen aangeleerd. De algemene verwachting van vrouwen is dat zij communicatief, invoelend en sociaal zijn. Ook vrouwen in het autistische spectrum kunnen daar niet omheen en gaan zich ernaar gedragen. Daardoor leren ze zichzelf aan om de symptomen die horen bij autisme te camoufleren. Ze komen in eerste instantie sociaal, flexibel en communicatief over, waardoor er niet meteen aan autisme gedacht wordt.
Het zorgt er ook voor dat deze vrouwen nog weleens een verkeerde diagnose krijgen, met alle bijbehorende gevolgen. Tenslotte wordt het met een foute diagnose moeilijk om je struikelblokken te tackelen. Onzekerheid en gebrek aan zelfvertrouwen kan zo juist alleen maar gaan groeien. Verder wordt autisme bij vrouwen bovengemiddeld vaak pas op latere leeftijd ontdekt.
Sociaal zijn, wat is dat?
Zoals al eerder genoemd: er zijn in algemene zin verschillen tussen mannen en vrouwen – al dan niet cultureel aangeleerd. Het is dan ook niet zo verbazingwekkend dat vrouwen, ook al hebben ze autisme, geregeld een gezin met kinderen hebben. Het kan zelfs best voorkomen dat een vrouw met autisme een mensgericht beroep heeft en bijvoorbeeld zorgmedewerker is. Dat sluit iemands autisme niet uit.
Wel is het zo dat zulke vrouwen vaak gedrag van anderen kopiëren. Vrouwen met autisme hebben dus niet meer dan mannen met autisme een daadwerkelijk begrip van sociale omgang tussen mensen. Daarnaast zijn vrouwen in het autistische spectrum geneigd om veel informatie te verzamelen over sociaal gedrag en over mensen in het algemeen. Mannen in het autistische spectrum leggen zich weer vaker toe op technische onderwerpen.
Blijkbaar zijn rolpatronen in de samenleving zodanig ingesleten, dat vrouwen met autisme zélf zich niet altijd direct herkennen in autistische symptomen. Rond mensen met autisme hangt het stigma dat deze mensen niet sociaal zijn. Dat is een ongenuanceerd beeld: lastig kunnen omgaan met sociale situaties houdt niet automatisch in dat je geen sociale instelling hebt. Daar komt bij dat meisjes en vrouwen sowieso zich over het algemeen socialer opstellen dan jongens en mannen.
Herkennen van autisme bij vrouwen
Je zou kortom kunnen zeggen dat autisme zich bij vrouwen anders uit, simpelweg omdat vrouwen anders in elkaar steken dan mannen en ook in de maatschappij een andere rol krijgen toebedeeld. Waar het gaat om het herkennen van autisme bij vrouwen, kun je denken aan de volgende symptomen:
- goed zijn in het observeren en kopiëren van sociaal gedrag, maar een dieper begrip van sociale relaties ontbreekt;
- zwart-wit denken, iets is goed of slecht, er zijn geen grijstinten;
- moeite hebben met veranderingen, zoveel mogelijk willen vasthouden aan bestaande routines;
- vermoeidheid, vaak voortkomend uit een teveel aan prikkels, zoals licht en geluid, of het kopiëren van sociaal geaccepteerd gedrag. Dit kan in het ergste geval tot een burn-out leiden.
De meeste van deze symptomen komen voor bij zowel mannen als vrouwen in het autistische spectrum. Nogmaals: bij vrouwen zijn symptomen die bij autisme horen voornamelijk lastiger te herkennen. Autistische symptomen worden in veel gevallen ‘vertroebeld’ door verschillende aspecten van het vrouw-zijn.
Omgeving
Vrouwen in het autistische spectrum zijn vaak onzeker over zichzelf en hun kunnen. Voor hen is dan ook een omgeving belangrijk waar oog is voor hun sterke kanten, en voor wat ze nodig hebben om optimaal te kunnen presteren. Het erkennen van autisme bij een vrouw, en wat daarbij komt kijken, is altijd cruciaal. Deze vrouwen hebben er baat bij wanneer ze met iemand kunnen praten over waar ze tegenaan lopen, om zo samen tot een oplossing te komen. Wordt daarnaast rekening gehouden met de specifieke persoon, dan kunnen vrouwen met autisme tot bloei komen.
Bekijk hier wat Helden in IT voor jou kan betekenen.